PL
EN
DE
KLEM (z d. Waliłko) Natalia ps. "Boruta" (08.03.1912 – 1983). Urodzona w Hołozubianach (nie Hołozubieńcach) k. Kamieńca Podolskiego. Rodzice pochodzili z Węgrowa. Od 1 września 1927 r. do 27 czerwca 1931 r. uczęszczała do Państwowego Seminarium Nauczycielek Rzemiosł w Warszawie, gdzie zdała egzaminy końcowe z krawiectwa, kostiumologii, rachunkowości i towaroznawstwa.
W trakcie swojego pobytu w Warszawie była członkiem Kobiecego Klubu Strzeleckiego Warszawa. Rozpoczęte studia na Uniwersytecie Warszawskim kierunek filologia polska musiała przerwać po trzech latach z powodów finansowych. Do wybuchu II wojny pracowała jako nauczycielka w majątku Altein k./Siemiatycz należącym do Kobylińskich. W 1945 r. Kobylińscy wyrzuceni ze swojego majątku przez władze komunistyczne znaleźli schronienie u Natalii Klem w Węgrowie. Po kilkunastu miesiącach wyjechali do Wrocławia, gdzie dzisiaj żyją ich potomkowie.
W 1939 r. Natalia pomagała jako sanitariuszka dr Józefowi Kowalowi w prowizorycznym szpitalu w SP na Piaskach. Razem doprowadzili do uwolnienia kilkudziesięciu jeńców WP z obozu przejściowego na stadionie w Węgrowie. Kierowali jeńców do szpitala na Klimowiźnie. Jako powód podawany był tyfus, którego Niemcy panicznie się bali. Wyjście ze szpitala było dla jeńca końcem niewoli. Wśród uwolnionych w ten sposób był m. in. mjr. pil. 1 pułku lotniczego Władysław Prohazka.
Od 1940 r. Natalia Klem pracowała w sekretariacie wydziału zamiejscowego starostwa sokołowsko-węgrowskiego w Węgrowie. Współpracując z podziemiem uratowała ponad setkę ludzi przed aresztowaniami. Ostrzegała przed planowanymi przez Niemców akcjami ściągania kontyngentu na wsi węgrowskiej. Wysyłała też paczki do obozów jenieckich w Rzeszy. Była osobą do tego stopnia skromną, że nawet najbliższa rodzina nie znała pełnego zakresu jej działalności w czasie wojny.
Po zakończeniu wojny pracowała urzędzie powiatowym jako rachmistrz. Od 1949 r. w Powiatowej Komisji Planu Gospodarczego, a od 1 września 1955 r. jako Kierownik Referatu Budżetowego PRN w Węgrowie. Od 1 stycznia 1956 r. była też inspektorem budżetowym. W 1969 r. znajdujemy jej nazwisko na liście członków – założycieli Towarzystwa Miłośników Ziemi Węgrowskiej. Była członkiem Związku Zawodowego Pracowników Samorządu Terytorialnego i Instytucji Użyteczności Publicznej od 1 września 1946 r.
Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (leg. nr 850-72-31).
BIBLIOGRAFIA:
- Kołodziejczyk, T. Swat, [red.], Węgrów. Dzieje miasta i okolic w latach 1441 – 1944, Węgrów, s. 323, 468.
- Relacja Zygmunta Klema w zbiorach M. Jakubika.
- Dokumenty z archiwum rodzinnego udostępnione autorowi przez córki: Małgorzatę i Teresę.
Autor: Mariusz Szczupak
foto: ze zbiorów rodziny Klem.
Publikowane w: Słownik biograficzny Południowego Podlasia i Wschodniego Mazowsza, red.: A. Kołodziejczyk i in., T. 1, Siedleckie Towarzystwo Naukowe i Instytut Historii Akademii Podlaskiej, Siedlce 2009.
