Dolina Liwca - wegrowliwiec.pl

Spacerem po miejscach związanych z żydowską przeszłością Węgrowa oraz wycieczkami do Muzeum Walki i Męczeństwa w Treblince rozpoczęły się 3-dniowe Obchody upamiętniające 70. rocznicę Zagłady węgrowskich Żydów. W wycieczkach udział wzięło ok. 200 os. w większości uczniowie węgrowskich szkół i mieszkańcy miasta.

 
Piątkowe popołudnie w Węgrowskim Ośrodku Kultury było poświęcone książce pt. „Sprawiedliwi i Ocalenie Mieszkańcy Węgrowa i okolic, pomagający Żydom w latach okupacji hitlerowskiej” autorstwa Małgorzaty Piórkowskiej. Ksiązka przybliża postacie mieszkańców Węgrowa, którzy ryzykując własnym życiem, okazywali pomoc żydowskim sąsiadom.

Kolejny dzień był poświecony zadumie, wspomnieniom o przeszłości, o Żydach, którzy prowadzili przed wojną pełne i aktywne życie. W spektaklu pt. „Okruchy pamięci” w rolę lektorów tak jak i poprzedniego dnia w rolę przewodników wcielili się uczniowie  I LO im. A. Mickiewicza w Węgrowie. Di Kuzine w języku Yiddish oznacza dosłownie "bracia",  zaprezentowali muzykę klezmerską stanowiącą głównie tradycyjne melodie opatrzone własną aranżacją.

Ostatni dzień obchodów rozpoczął się Nabożeństwem w Kościele ewangelickim w Węgrowie i Mszą Św. w Bazylice Mniejszej w Węgrowie gdzie modlono się za Pomordowanych. Następnie uczestnicy spotkali się na Rynku Mariackim przy fontannie, skąd wyruszył Marsz Pamięci w stronę  Lapidarium. Podczas Marszu wspominano Żydów, którzy Żyli w Węgrowie, mieszkali, pracowali. Tym razem w rolę lektorów wcielili się Państwo Ewa Teleżyńska i Paweł Sawicki przedstawiciele warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej, Ks. Bogdan Wawrzeczko - proboszcz parafii ewangelickiej w Węgrowie i Ks. Romuald Kosk - proboszcz parafii pw. św. Piotra z Alkantary i św. Antoniego z Padwy.

22 września 1942 roku naziści przystąpili do likwidacji węgrowskiego getta w wyniku której zginęło ponad 8 tys. Żydów w tym ok. 5 tys., to mieszkańcy Węgrowa. W większości zostali zamordowani w nazistowskim Obozie Zagłady w Treblince. Tymi słowami rozpoczęły się uroczystości pod pomnikiem upamiętniającym węgrowskich Żydów. Minutą ciszy oraz dźwiękiem syren uczestnicy uroczystości uczcili Zamordowanych. Miejska Orkiestra Dęta odegrała hymn Izraelski i hymn Polski. Burmistrz Węgrowa Jarosław Grenda w swoim wystąpieniu nawiązał do tamtych tragicznych wydarzeń sprzed 70 lat, apelując o pamięć.

Nie zabrakło modlitwy ekumenicznej podczas której wspólnie modlili się przedstawiciel Naczelnego Rabina Polski Natan Dudek-Lewin, Ks. Dziekan i Proboszcza Parafii WNP w Węgrowie Leszek Gardziński, oraz Ks. Proboszcz parafii ewangelickiej Bogdan Wawrzeczko. W pierwszej kolejności przedstawiciel Rabina odmówił Psalm 23 po hebrajsku, następnie ksiądz katolicki i ksiądz ewangelicki modlili się po polsku słowami tego psalmu, po czym na zakończenie przedstawiciel Rabina odmówił po hebrajsku modlitwę za zmarłych El male rachamim.

Na zakończenie delegacje Miasta Węgrowa i Powiatu Węgrowskiego złożyły kwiaty, a harcerze zapalili znicze.  

Po oficjalnych uroczystościach przyszedł czas na historyczne spojrzenie. "Żydzi w Węgrowie" to tytuł sesji popularnonaukowej, podczas której prezentowali swoje referaty: Michał Gochna - Dzieje Żydów w Węgrowie do końca I Rzeczypospolitej, dr Rafał Dmowski - Węgrów w czasie II wojny światowej w historiografii /ze szczególnym uwzględnieniem losów ludności Żydowskiej/, Radosław Jóźwiak - Etapy Eksterminacji ludności Żydowskiej w Węgrowie, przysłał również swój referat prof. Wiesław Theiss pt. Węgrów: miejsce pamięci.  W swoim artykule prof. opisuje program edukacyjno-badawczy, „Pogwarki węgrowskie”, który był realizowany w latach 1987 – 1992.
 
Na zakończenie sesji mieliśmy okazję poznać Projekt architektoniczny Przebudowy i rozbudowy zabytkowego drewnianego budynku mieszkalnego Domu Rabina na Muzeum Kultury Żydowskiej. Projekt prezentowała Pani Renata Jaszczur-Dębiec, współautorka projektu.

Ujmującym spektaklem w świetnej obsadzie uczniów Gimnazjum im. Jana Dobrogosta Krasińskiego w Węgrowie pt. "Zawinęła mnie w chustę- węgrowskie opowieści z czasów Zagłady" zakończyły się obchody 70. rocznicy Zagłady węgrowskich Żydów.



Zapraszamy do zapoznania się z referatem prof. dr hab. Wiesława Theissa pt. " Węgrów: miejsce pamięci".

Węgrów: miejsce pamięci

Załącznik do referatu